Trầm cảm sau sinh là một vấn đề đáng quan tâm và tìm hiểu ngay cả trước khi bạn mang bầu và sinh con. Cùng tham khảo các dấu hiệu của trầm cảm sau sinh, thang điểm tự đánh giá để bạn biết mình đang ở giai đoạn nào và có phương pháp điều chỉnh hợp lý nhé.
Vấn đề trầm cảm sau sinh của các bà mẹ mới sinh ngày càng được quan tâm trong những năm gần đây. Để chào đón sự ra đời của em bé, các bà mẹ không chỉ phải đối mặt với những thay đổi sinh lý, thể chất mà còn phải đương đầu với những thay đổi lớn về tâm lý, thay đổi thói quen, môi trường sống nên rất dễ xảy ra tình trạng trầm cảm sau sinh hay trầm cảm sau sinh. Làm sao để biết bạn có bị trầm cảm sau sinh không và làm sau để điều trị căn bệnh tâm lý này? Hãy cùng tham khảo các thông tin chính xác dưới đây nhé.
Trầm cảm sau sinh là gì?
Thuật ngữ “trầm cảm sau sinh” có lẽ đã quá quen thuộc với bạn, dù bạn chưa từng sinh con, bởi vì hiện nay có rất nhiều người mắc chứng trầm cảm sau sinh, khiến họ mệt mỏi, suy sụp, sợ hãi và thậm chí có những hành vi quá khích, gây tổn thương cho bản thân, con cái và mọi người xung quanh.
Trầm cảm sau sinh là một trạng thái đau khổ về tinh thần mà nhiều người đã từng nghe nói đến, thậm chí bản thân đã từng trải qua, so với chứng trầm cảm thông thường thì nó có phần giống nhau nhưng cũng có nhiều điểm khác biệt. Trầm cảm sau sinh, đúng như tên gọi, tất nhiên có liên quan đến quá trình mang thai và sinh nở của người phụ nữ.
Mang thai và sinh nở, chào đón sự xuất hiện của một sinh linh mới là niềm vui nhưng nỗi đau khi sinh nở, sự mệt mỏi khi chăm sóc trẻ sơ sinh, thay đổi tâm sinh lý, mâu thuẫn với chồng hoặc người thân trong cách nuôi dạy con cái, v.v. , có thể biến niềm vui này thành một loạt căng thẳng cực độ đối với người mẹ. Một số bà mẹ mới làm mẹ có thể cảm thấy chán nản, mệt mỏi hoặc tâm trạng không ổn định sau khi sinh. Tin tức xã hội thường đưa tin rằng một số bà mẹ đã tự làm tổn thương bản thân, tự gây thương tích hoặc làm hại con mình do trầm cảm sau sinh.
Trên thực tế, trầm cảm sau sinh là căn bệnh rất phổ biến, cứ 10 bà mẹ sau sinh thì có một người bị mắc hội chứng này, tùy mức độ nhẹ đến nặng. Điều đáng quan tâm hơn là các triệu chứng trầm cảm sau sinh không dễ tự nhận biết, thường bị người nhà và người thân xung quanh bỏ qua, khi không được hỗ trợ chuyên môn kịp thời thường dẫn đến khó khăn lớn hơn cho bản thân và gia đình.
Thời gian để xác định trầm cảm sau sinh
Trong vòng 10 ngày sau khi sinh, bà mẹ mới sinh có thể bị trầm cảm nhẹ, các triệu chứng như mất ngủ và lo lắng, và có thể cảm thấy chán nản, bồn chồn bất an hoặc ủ rũ, khó chịu vào một số thời điểm trong ngày. Các triệu chứng thường hết trong vòng 2 tuần.
Tuy nhiên, nếu trầm cảm kéo dài hơn 2 tuần và có thể cảm thấy mệt mỏi, chán ăn, khó chịu, mất ngủ, kích động, nhức đầu, cảm giác tội lỗi và tự trách mình, không thể tập trung vào công việc chăm sóc em bé, v.v… thì đó là khi bạn đã bị rơi vào tình trạng “trầm cảm sau sinh”.
Trầm cảm sau sinh có thể kéo dài bao lâu?
Trầm cảm sau sinh là một chứng rối loạn trầm cảm được đánh dấu cụ thể là “khởi phát trước và sau khi sinh con” trong ấn bản thứ năm của “Cẩm nang chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần” (DSM-5) của Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ. Trầm cảm sau sinh có thể xảy ra trong vòng 4 tuần sau khi sinh, một số nghiên cứu còn cho rằng trong vòng 6 tháng), thậm chí có thể kéo dài đến 1 năm và lần sinh thứ 2, thứ 3 sau đó vẫn có thể lặp đi lặp lạ. Nếu bạn hoặc người thân bị trầm cảm sau sinh, hãy tích cực tìm kiếm sự hỗ trợ của bác sĩ thể chất và tinh thần, bác sĩ tâm thần hoặc liệu pháp tâm lý.
Nguyên nhân dẫn đến trầm cảm sau sinh
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến trầm cảm sau sinh, ngoài việc có tiền sử trầm cảm hoặc tiềm ẩn nguy cơ mắc bệnh trầm cảm, chủ yếu còn do ảnh hưởng của những thay đổi về thể chất, thay đổi cuộc sống, căng thẳng và các lý do khác.
- Thay đổi nội tiết tố sau sinh
- Chăm sóc con gắng sức, thiếu ngủ
- Cha mẹ mới không biết cách chăm con và chịu quá nhiều áp lực
- Hướng dẫn nuôi dạy con cái từ người lớn tuổi gây căng thẳng
- Quá trình sinh nở quá đáng sợ, gây tổn hại sức khỏe và ảnh hưởng tâm lý.
- Không đủ các nguồn lực hỗ trợ từ gia đình hoặc xã hội, chẳng hạn như không đủ hỗ trợ và đồng hành từ gia đình và bạn bè.
- Các biến chứng trong quá trình mang thai hoặc sinh nở, chẳng hạn như tăng huyết áp thai kỳ, sinh non, v.v.
- Phục hồi cơ thể sau sinh không tốt, vết thương đau
- Căng thẳng khi trở lại làm việc sau khi sinh
- Thay đổi ngoại hình sau sinh
Nói chung, những bà mẹ có tiền sử trầm cảm trong hoặc trước khi mang thai, tiền sử gia đình bị trầm cảm, không đủ nguồn lực để hỗ trợ bà mẹ mới sinh, những bà mẹ bị trầm cảm sau sinh ở đứa con trước và những bà mẹ có mối quan hệ hôn nhân không tốt có nguy cơ mắc trầm cảm sau sinh cao hơn.
Thang đo kiểm tra mức độ trầm cảm sau sinh
Vậy làm thế nào để biết mẹ mới sinh bị trầm cảm sau sinh? Hãy đánh giá qua thang điểm dưới đây để phần nào kiểm tra được tình trạng tinh thần của bạn có đang bị trầm cảm sau sinh hay không. Vui lòng chọn mô tả mô tả đúng nhất tình huống của bạn trong bảy ngày qua:
Lưu ý: Thang đo trầm cảm sau sinh ở trên chỉ cung cấp khả năng tự đánh giá và không đại diện cho chẩn đoán chuyên môn. Nếu có bất kỳ nghi ngờ nào, bạn vẫn cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý chuyên nghiệp để nhận được sự hỗ trợ cần thiết!
Mỗi mục được chấm từ 0 đến 3 điểm, tổng cộng là 30 điểm.
- Tổng điểm từ 9 trở xuống cho thấy tình trạng thể chất và tinh thần bình thường.
- Tổng điểm là 10-12 điểm, có nghĩa là hiện tại có thể có tâm trạng đau khổ, nên nói với những người xung quanh về cảm xúc gần đây của bạn, nếu cần thiết thì nhờ bác sĩ chuyên môn hoặc nhà tâm lý học đánh giá.
- Tổng số điểm trên 13 điểm cho thấy tình trạng sức khỏe thể chất và tinh thần hiện tại có thể đã cần đến sự trợ giúp y tế chuyên nghiệp, nên tìm đến bác sĩ thể chất và tinh thần hoặc nhà tâm lý học chuyên nghiệp để được tư vấn và điều trị.
Ngoài ra các dấu hiệu trầm cảm sau sinh có thể kể đến như:
- Cảm giác buồn bã dai dẳng và tâm trạng ủ rũ
- Mất hứng thú với thế giới bên ngoài và những thứ từng là niềm vui
- Thiếu năng lượng và luôn cảm thấy mệt mỏi
- Không ngủ ngon vào ban đêm và cảm thấy buồn ngủ vào ban ngày
- Cảm thấy không thể chăm sóc tốt cho em bé
- Chán ăn hoặc tăng cảm giác thèm ăn (ăn uống nhẹ nhàng: ăn để giảm căng thẳng)
- Cảm thấy lo lắng, cáu kỉnh, khó tập trung, hay tê liệt, không muốn bị quấy rầy, muốn tránh tiếp xúc với người khác
- Cảm thấy tội lỗi, tuyệt vọng và hối hận
- Cảm thấy khó gần gũi với em bé của bạn, cảm thấy xa cách và không cảm thấy vui vẻ khi ở bên em bé của bạn
- Suy nghĩ làm tổn thương em bé của bạn (điều này thường khó xảy ra)
- Suy nghĩ về việc tự tử hoặc tự làm hại bản thân
Cách thoát khỏi trầm cảm sau sinh
Đối với bệnh nhân trầm cảm sau sinh, việc nâng cao thể trạng, điều chỉnh cảm xúc, tâm lý và sự hỗ trợ của người thân, bạn bè xung quanh đều là những yếu tố quan trọng để cải thiện các triệu chứng trầm cảm sau sinh. Dù là ai đã sinh con ra, dù là bản thân bạn, vợ bạn hay những người thân, bạn bè xung quanh bạn, thì có một số điều cần làm để giúp các bên ngăn ngừa hoặc thoát khỏi trầm cảm sau sinh.
Lời khuyên cho bản thân người mẹ
Tự quan sát, tự đánh giá: Khi bạn cảm thấy mình có thể bị trầm cảm, hãy nói với bác sĩ càng sớm càng tốt và tìm kiếm sự trợ giúp y tế. Đừng bao giờ đấu tranh một mình, vấn đề sẽ không tự giải quyết.
Chấp nhận bản thân: Bị trầm cảm sau sinh không có nghĩa là bạn là một bậc cha mẹ bất tài, chứ chưa nói đến việc bạn không có khả năng chăm sóc tốt cho đứa con mới sinh của mình. Hiểu rằng trầm cảm sau sinh là do nhiều yếu tố phức tạp gây ra chứ không phải do bản thân có vấn đề.
Đừng tự mình làm tất cả mọi việc: chăm sóc trẻ sơ sinh không phải là việc dễ dàng và việc nhận sự giúp đỡ của người khác khi thích hợp như chia sẻ việc nhà, giúp chăm sóc con cái, v.v. cũng sẽ giúp bạn thích nghi với cuộc sống. cuộc sống với một đứa trẻ sơ sinh ở nhà.
Sắp xếp thời gian cho bản thân: Cố gắng tham gia vào những việc khiến bạn cảm thấy thư giãn và thú vị, chẳng hạn như đi bộ, tắm, đọc sách, nghe nhạc, v.v. Hãy để bản thân được hít thở không khí và đừng nghĩ mãi về sự mệt mỏi của việc chăm sóc con cái, vóc dáng và các vấn đề khác.
Tập thể dục thường xuyên: Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng tập thể dục thường xuyên có thể giúp cải thiện tâm trạng ở những người bị trầm cảm nhẹ.
KHÔNG SỬ DỤNG CHẤT KÍCH THÍCH: Đừng bao giờ cố gắng sử dụng rượu hoặc ma túy để làm tê liệt bản thân và thoát khỏi trầm cảm, bởi vì điều đó sẽ chỉ khiến bạn cảm thấy tồi tệ hơn.
Cố gắng ngủ khi có thể: Vì trẻ sơ sinh thường đòi bú vào nửa đêm và nhận thức về chu kỳ ngày đêm chưa được hình thành nên cha mẹ của trẻ sơ sinh chắc chắn sẽ gặp phải vấn đề ngủ không đủ giấc trong giai đoạn đầu. . Nhưng vì giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của não bộ và điều hòa cảm xúc nên chúng ta nên nắm bắt thời gian để ngủ và nghỉ ngơi càng nhiều càng tốt.
Hãy thả lỏng bản thân và thư giãn mọi lúc có thể: Cha mẹ mới sinh con, đặc biệt là những người lần đầu làm cha mẹ, sẽ không tránh khỏi nhiều lo lắng về thể chất và sự phát triển của con, và điều này sẽ ảnh hưởng đến nhận thức của mẹ về việc “mình có phải là một người mẹ tốt” hay không. , từ đó ảnh hưởng đến cảm xúc. Trong quá trình chăm con, hãy bỏ đi quá nhiều suy nghĩ “điều này là tốt nhất cho con” và lo lắng thái quá về bất kỳ hoàn cảnh nào của con, như vậy chúng ta mới có đủ sức bền trên con đường dài làm cha mẹ.
Duy trì tương tác giữa các cá nhân: Duy trì tương tác giữa các cá nhân ban đầu, bạn có thể nhận được nhiều hỗ trợ hơn về mặt tinh thần , điều này rất tốt cho việc thoát khỏi chứng trầm cảm sau sinh.
Tìm kiếm sự hỗ trợ y tế chuyên nghiệp một cách kịp thời: Tìm các bác sĩ và nhà tâm lý học chuyên nghiệp để giúp bạn đánh giá tình trạng thể chất và tinh thần của mình cũng như nhận được các loại thuốc và điều trị tâm lý cần thiết.
Lời khuyên cho đối tác/chồng
- Hãy chủ động hỏi nhu cầu của vợ/chồng bạn
- Chủ động đảm nhận việc nhà và chăm sóc con cái
- quan tâm đến cảm xúc của bạn
- Hãy kiên nhẫn với sự trầm cảm của đối tác của bạn và cùng anh ấy vượt qua nó
- tránh đổ lỗi hoặc yêu cầu đối tác của bạn trở nên tốt hơn càng sớm càng tốt
Lời khuyên cho người thân, bạn bè
- Tôn trọng ý kiến của cha mẹ trong việc chăm sóc trẻ sơ sinh
- Tránh tham gia quá nhiều vào việc chăm sóc trẻ trừ khi cha mẹ yêu cầu
- Phục vụ như một người dự phòng cho cha mẹ mới sinh với công việc nhà và chăm sóc khi cần thiết
Phụ nữ sau sinh phải đối mặt với những thay đổi lớn về cơ thể và lối sống, những áp lực và thách thức mà họ phải đối mặt có thể gây ra sự mất cân bằng về thể chất và tinh thần cá nhân. Nếu bị trầm cảm sau sinh, mẹ nhớ tìm đến sự trợ giúp của chuyên gia càng sớm càng tốt, tránh chuyển thành bệnh tâm thần nặng hơn nhé!
