Bơi lội tốt cho sức khỏe ư? Chắc bạn đã nghe cả trăm lần rồi! Nhưng hầu hết mọi người chỉ hiểu nó theo nghĩa sức khỏe thể chất mà ít ai biết rằng bơi lội còn có thể giúp ích cho bộ não theo những cách rất thú vị. Hãy cùng Kinhnghiem360.edu.vn khám phá nhé!
Tập thể dục có thể giúp ngăn chặn tác hại của quá trình lão hóa – điều đó chẳng còn xa lạ gì nữa. Nhưng ngày càng có thêm nhiều bằng chứng cho thấy bơi lội có thể là liều thuốc tự nhiên duy trì tuổi trẻ cho bộ não của chúng ta.
Bơi lội thường xuyên đã được chứng minh là giúp cải thiện nhiều khía cạnh của sức khỏe như trí nhớ, chức năng nhận thức, phản ứng miễn dịch và tâm trạng. Bơi lội cũng có thể giúp sửa chữa những tổn thương do stress gây ra, và hình thành các liên kết thần kinh mới trong não.
Tại các bãi biển hoặc hồ bơi, chúng ta có thể bắt gặp những đứa trẻ tung tăng bơi lội rất vui vẻ, trong khi người lớn tắm nắng ở trên bờ. Nhưng nếu những người đó biết về lợi ích tuyệt vời của bơi lội đối với sức khỏe tinh thần và trí não, thì có lẽ họ sẽ ngay lập tức nhảy xuống hồ bơi cùng với con em mình.
Tập thể dục nói chung giúp sản sinh và tăng cường các tế bào thần kinh của não
Trước những năm 1960, các nhà khoa học tin rằng số lượng tế bào và liên kết thần kinh trong não người là hữu hạn, và một khi bị hư hỏng thì các tế bào này sẽ không thể được thay thế. Nhưng quan niệm đó đã thay đổi khi các nhà nghiên cứu bắt đầu phát hiện nhiều bằng chứng về sự ra đời của các tế bào thần kinh mới trong não người trưởng thành và các loài động vật khác.
Hiện nay đã có bằng chứng rõ ràng cho thấy tập thể dục có thể góp phần tạo ra thêm tế bào thần kinh và đóng vai trò quan trọng trong việc đảo ngược hoặc sửa chữa các tổn thương của tế bào và liên kết thần kinh ở động vật có vú.
Nghiên cứu cho thấy rằng tập thể dục có tác dụng kích thích sản sinh một loại protein được gọi là “yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc từ não”. Protein này làm tăng độ linh hoạt thần kinh – tức khả năng thay đổi và thích ứng của não – và đã được chứng minh là có tác dụng tăng cường chức năng nhận thức, bao gồm cả hoạt động học tập và trí nhớ.
Các nghiên cứu ở người đã phát hiện ra mối quan hệ chặt chẽ giữa nồng độ của yếu tố nói trên trong não với sự tăng kích thước của hồi hải mã, vùng não chịu trách nhiệm học tập và ghi nhớ. Nồng độ cao của chất này cũng được chứng minh là giúp cải thiện năng lực nhận thức cũng như giảm lo lắng và trầm cảm.
Ngược lại, các nhà nghiên cứu đã quan sát thấy các rối loạn tâm trạng xuất hiện ở những bệnh nhân có nồng độ yếu tố này thấp hơn.
Tập thể dục cũng kích thích giải phóng các chất dẫn truyền thần kinh, mà một trong số đó là serotonin. Nồng độ serotonin tăng lên có tác dụng giảm trầm cảm và lo lắng, đồng thời cải thiện tâm trạng.
Khi nghiên cứu ở động vật, các nhà khoa học đã nhận thấy yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc từ não có tác dụng kích thích phát triển tế bào thần kinh. Sự thay đổi này đã được chứng minh là góp phần cải thiện trí nhớ, tâm trạng và nâng cao nhận thức ở động vật. Các tế bào thần kinh phát triển mạnh hơn có thể hình thành nhiều liên kết mới và gửi nhiều tín hiệu hơn đến các tế bào khác.
Bơi lội có tác dụng gì đặc biệt?
Bơi lội từ lâu đã được công nhận là có lợi cho tim mạch, bởi vì hoạt động này liên quan đến tất cả các nhóm cơ chính, bắt tim phải làm việc tích cực, làm tăng lưu lượng máu bơm đi khắp cơ thể, kích thích tạo ra các mạch máu mới.
Lưu lượng máu nhiều hơn cũng có thể dẫn đến giải phóng nhiều endorphin – loại hormone có tác dụng như một chất giảm đau tự nhiên của cơ thể. Chính sự gia tăng endorphin này mang lại cảm giác hưng phấn thường thấy sau khi tập thể dục.
Trong một nghiên cứu trên chuột, bơi lội đã được chứng minh là có tác dụng kích thích các phản ứng trong não giúp ức chế quá trình viêm ở vùng hải mã và ức chế quá trình chết tế bào. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng bơi lội có thể giúp hỗ trợ hoạt động sống của tế bào thần kinh và giảm tác hại của hiện tượng suy giảm nhận thức khi cơ thể lão hóa.
Mặc dù các nhà nghiên cứu chưa thể trực tiếp quan sát sự thay đổi của tế bào thần kinh ở người, nhưng kết quả về năng lực nhận thức thì tương tự.
Để tìm hiểu tác dụng của bơi lội đối với trí nhớ, các nhà nghiên cứu đã huấn luyện chuột thí nghiệm bơi 60 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần. Sau đó họ đã kiểm tra trí nhớ của những con chuột bằng cách cho chúng bơi qua một mê cung dưới nước và đếm số lỗi mắc phải.
Chỉ sau 7 ngày cho chuột tập bơi, các nhà nghiên cứu đã nhận thấy sự cải thiện về cả trí nhớ ngắn hạn và dài hạn của chúng, dựa trên số lỗi mà chúng mắc phải mỗi ngày. Các nhà nghiên cứu cho rằng sự gia tăng chức năng nhận thức này có thể tạo cơ sở để sử dụng bơi lội như một phương pháp sửa chữa các tổn thương do bệnh thần kinh ở người gây ra.
Mặc dù khoảng cách giữa chuột với người là rất lớn nhưng các nghiên cứu ở người cũng cho ra kết quả tương tự, cho thấy lợi ích rõ ràng của bơi lội đối với chức năng nhận thức ở mọi lứa tuổi. Ví dụ như trong một nghiên cứu ở người già, các nhà khoa học kết luận rằng những người bơi lội đã cải thiện được tốc độ trí não và sự chú ý so với những người không biết bơi.
Một nghiên cứu khác đã so sánh chức năng nhận thức giữa vận động viên trên cạn và vận động viên bơi lội ở độ tuổi thanh niên. Mặc dù bản thân việc ngâm mình trong nước không tạo ra sự khác biệt, nhưng các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng 20 phút bơi ếch cường độ trung bình đã giúp cải thiện chức năng nhận thức ở cả hai nhóm.
Bơi lội cũng rất có lợi cho trí não của trẻ em
Tác dụng tăng cường trí não của bơi lội dường như cũng thúc đẩy việc học tập ở trẻ em tốt hơn.
Một nghiên cứu gần đây đã tìm hiểu mối liên hệ giữa hoạt động thể chất và quá trình học các từ vựng mới của trẻ em. Các nhà nghiên cứu đã dạy trẻ 6-12 tuổi biết tên của các đồ vật lạ, sau đó kiểm tra độ chính xác khi trẻ nhận biết những từ đó bằng 3 hoạt động khác nhau: tô màu (hoạt động tĩnh), bơi lội (thể dục hiếu khí) và một bài tập giống CrossFit (tập luyện kỵ khí) trong vòng 3 phút.
Kết quả cho thấy rằng độ chính xác của trẻ em đối với các từ mới sau khi bơi cao hơn nhiều so với tô màu và CrossFit (hai hoạt động này cho kết quả như nhau). Điều này cho thấy lợi ích rõ ràng của bơi lội so với tập luyện kỵ khí, mặc dù nghiên cứu không so sánh bơi lội với các bài tập hiếu khí khác.
Những phát hiện này gợi ý rằng bơi lội dù chỉ trong thời gian ngắn cũng rất có lợi cho bộ não đang phát triển của trẻ em. Các nhà khoa học đang tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về các chi tiết như thời gian và quãng đường bơi, kiểu bơi, và những phản ứng trong não được kích hoạt khi bơi.
Vậy nếu muốn duy trì sức khỏe và tuổi thanh xuân lâu dài cho cơ thể, bạn hãy bổ sung bơi lội vào các hoạt động hằng ngày của mình nhé. Tất cả chúng ta đều muốn tìm được một “suối nguồn tuổi trẻ” như trong truyền thuyết, và bơi lội có thể là cách đơn giản để đạt được điều đó – theo đúng nghĩa đen!
Hãy đón xem Kinhnghiem360.edu.vn mỗi ngày để nhận được nhiều thông tin thú vị cho cuộc sống bạn nhé!
