Trong thế giới hiện đại, chúng ta thường rơi vào tình huống căng thẳng có thể kiểm soát tâm trí và cơ thể, ảnh hưởng đến tâm trạng, sức khỏe và tương tác với người khác. Cho dù bạn sống một lối sống tương đối thoải mái, không căng thẳng hay bạn thấy rằng căng thẳng tác động tiêu cực đến cuộc sống hàng ngày của mình, thì tất cả chúng ta đều sẽ đến một thời điểm trong đời mà chúng ta cần học cách hiểu và đối phó với căng thẳng.
Đã có rất nhiều nghiên cứu về tác động của việc nghe nhạc đối với cả mức độ căng thẳng và tâm trạng. Nghiên cứu này thường ủng hộ sự thay đổi cực kỳ tích cực có thể đạt được khi kết hợp nghe nhạc vào các hoạt động hàng ngày khác nhau cũng như một số nhiệm vụ bất thường đầy thách thức hơn.
Nên nghe thể loại nào?
Tất nhiên, không phải tất cả các thể loại âm nhạc đều có tác động cảm xúc như nhau đối với từng người nghe. Các yếu tố như sở thích về thể loại âm nhạc và tâm trạng hiện tại của người nghe sẽ ảnh hưởng đến cách tiếp nhận âm nhạc. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng mức độ căng thẳng vẫn có thể giảm ngay cả khi bạn không đặc biệt thích loại nhạc mình đang nghe. Ví dụ, việc nghe nhạc trong tình huống căng thẳng vẫn có thể giúp giảm mức độ căng thẳng tổng thể của bạn.
Nhạc Jazz và nhạc cổ điển được cho là có hiệu quả nhất trong việc giảm mức độ căng thẳng, cải thiện tâm trạng và thậm chí tăng cường chức năng não. Cortisol là một loại hormone gây căng thẳng được cơ thể tiết ra để giúp giải quyết tình huống căng thẳng.
Ngày nay, trong thời hiện đại, chúng ta không thường xuyên thấy mình chạy trốn khỏi những kẻ săn mồi nhưng lý thuyết tương tự vẫn được áp dụng. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng âm nhạc cổ điển có thể làm giảm mức độ hormone gây căng thẳng như cortisone và cortisol một cách hiệu quả.
Cách chúng hoạt động?
Có nhiều lý do giải thích tại sao nghe nhạc có thể giúp giảm mức độ căng thẳng và cải thiện tâm trạng. Có lẽ rõ ràng nhất là khả năng át đi những tiếng ồn khó chịu, phiền nhiễu hoặc tiêu cực xung quanh. Chẳng hạn, chỉ cần đeo tai nghe và nhấn play có thể giúp bạn tập trung và ngăn bạn khỏi bị phân tâm bởi các cuộc trò chuyện đang diễn ra xung quanh bạn.
Bạn đã bao giờ cảm thấy cần phải lái xe nhanh trong khi nghe nhạc nhịp độ cao trong xe chưa? Đây là một ví dụ điển hình về cách âm nhạc có thể khơi dậy những cảm xúc và phản ứng nhất định trong cơ thể con người. Quan sát thấy nhịp tim và huyết áp tăng lên, nhạc nhanh 120-130 nhịp mỗi phút có thể làm tăng sự lo lắng. Bây giờ chúng ta hãy nghĩ về tình huống ngược lại…nhạc có nhịp độ thấp khoảng 50-60 nhịp mỗi phút có thể làm giảm nhịp tim và huyết áp. Âm nhạc có nhịp độ thấp kết hợp các giai điệu nhẹ nhàng cùng với các yếu tố thiên nhiên như mưa, chim hoặc sóng thậm chí có thể có tác động nhiều hơn, giúp bạn thở chậm lại và giảm giải phóng các hormone gây căng thẳng đáng sợ đó.
Âm nhạc giúp ích như thế nào trong quá trình thiền định?
Việc loại bỏ những phiền nhiễu xung quanh và tập trung vào hơi thở có thể là một thách thức nếu bạn đang ở trong môi trường ồn ào hoặc đông đúc giao thông. Trong khi thiền, nghe nhạc có thể giúp bạn loại bỏ những phiền nhiễu khó chịu đó. Khi nghe nhạc trong lúc thiền, nhiều người nhận thấy rằng những cuộc trò chuyện bất tận thường diễn ra bên trong não sẽ bắt đầu mờ dần và có thể đạt được trạng thái thiếu suy nghĩ, từ đó đưa bạn đến gần hơn với trạng thái thiền định mà bạn muốn đạt tới. Mặc dù âm nhạc có thể là một sự trợ giúp đáng kinh ngạc cho mọi cấp độ, nhưng nó có thể đặc biệt hữu ích cho những người mới tập thiền và cần thêm sự trợ giúp khi cố gắng tập trung.
Như chúng tôi đã nói trước đây, bạn nên tìm ra sở thích riêng của mình khi nói đến nhạc thiền. Tuy nhiên, tất nhiên có một số loại nhạc thường được sử dụng để thiền như các bản nhạc không lời, tụng kinh và tiếng ồn xung quanh bao gồm tiếng mưa và tiếng thác nước. Nếu mới tập thiền, bạn có thể thấy mình nghĩ về âm nhạc quá nhiều. Bạn nên cố gắng tập trung vào cảm giác trong cơ thể mà âm nhạc gợi lên hơn là bản thân âm nhạc.
Dựa theo xu hướng Google đã có sự gia tăng đáng kể về số người tìm đến nhạc thiền kể từ đầu những năm 2000 và đúng như vậy. Với sự kết hợp của các tài nguyên giáo dục ngày càng tăng về lợi ích của thiền cùng với hầu hết mọi bản nhạc mà bạn muốn có sẵn trực tuyến, các trang web như YouTube đã trở thành nền tảng tuyệt vời để tìm nguồn danh sách nhạc thiền hoàn hảo.
Âm nhạc có thể mang lại lợi ích gì khác cho bạn?
Mặc dù giảm căng thẳng là trọng tâm của nhiều nghiên cứu trong những năm gần đây, nhưng âm nhạc có thể mang lại những lợi ích khác cho cả cơ thể và tâm trí của bạn.
Cải thiện bài tập– Người ta đã chứng minh rằng nghe nhạc trong khi tập thể dục có thể thúc đẩy những cải thiện đáng kinh ngạc không chỉ về kích thích tinh thần mà còn cả về thể chất. Điều này lần lượt làm tăng hiệu suất tổng thể. Âm nhạc cũng đã được chứng minh là động lực rất lớn khi tập thể dục nhịp điệu.
Giảm đau và thúc đẩy quá trình chữa lành – Tương tự như thiền, nghe nhạc có thể là một công cụ tuyệt vời khi bị chấn thương hoặc phục hồi sau phẫu thuật. Rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng những bệnh nhân kết hợp âm nhạc vào chương trình chăm sóc của họ sẽ cảm thấy ít đau đớn hơn và có quá trình phục hồi tích cực hơn.
Cải thiện trí nhớ– Nghe nhạc đã được chứng minh không chỉ là một cách cực kỳ hiệu quả để ngăn ngừa mất trí nhớ mà còn là một công cụ để lấy lại những ký ức đã mất. Giai điệu và nhịp điệu trong âm nhạc có thể giúp bộ não của chúng ta tạo ra các mô hình từ đó cải thiện khả năng hồi tưởng và lưu giữ ký ức.
Cải thiện sự thân mật và các mối quan hệ– Khi kết hợp với thiền, nghe nhạc có thể thúc đẩy sự cải thiện không chỉ trong mối quan hệ của bạn với bạn bè, gia đình, đồng nghiệp và đối tác mà còn có thể giúp cải thiện sự thân mật. Âm nhạc và thiền cùng nhau có thể giúp bạn hiểu, nhận biết và giải quyết những cảm xúc mà bạn đang phải vật lộn.
Cải thiện thói quen ăn uống– Có thể ngạc nhiên khi biết rằng nghe nhạc và thiền thực sự có tác động tích cực đến thói quen ăn uống. Người ta thường biết rằng những cảm xúc như buồn bã và các tình trạng như trầm cảm có thể khuyến khích việc ăn quá nhiều hoặc ăn uống thoải mái. Thiền và âm nhạc có thể giúp bạn quản lý những cảm xúc này mà không cần sự trợ giúp của thức ăn. Âm nhạc cũng có thể giúp bạn thư giãn trong khi ăn, làm giảm nhịp tim và điều chỉnh tốc độ ăn của bạn. Điều này có thể khiến bạn no nhanh hơn và do đó ăn ít hơn.
Cải thiện giấc ngủ – Hệ thần kinh phó giao cảm ảnh hưởng đến cách bạn thư giãn và chuẩn bị cho giấc ngủ. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng hệ thống này có tác động tích cực, thúc đẩy giấc ngủ ngon và đều đặn hơn ở những người nghe nhạc thư giãn khoảng 40-45 phút trước khi đi ngủ. Hiệu quả của lý thuyết này thực sự phụ thuộc vào loại nhạc bạn nghe.
Tóm lại, dù hoạt động hay mục tiêu là gì, không thể phủ nhận rằng âm nhạc có thể có tác động vô cùng tích cực đến cuộc sống của chúng ta khi được sử dụng đúng cách.
