Detox là xu hướng ngày càng hot ở khắp mọi nơi, ở đâu cũng có thể bắt gặp những “công thức detox” hay “chế độ ăn detox” được quảng cáo rầm rộ. Nhưng thật sự cơ thể chúng ta có cần detox đến như vậy? Detox trong thời gian ngắn liệu có đem lại tác dụng lâu dài hay không, và đâu là cách thải độc cơ thể tốt nhất? Hãy cùng tìm hiểu nhé!
Detox là gì?
Detox hay còn gọi là “thải độc” hay “thanh lọc cơ thể” bao gồm những phương pháp được cho là có tác dụng đào thải các chất độc ra khỏi cơ thể. Có rất nhiều hình thức khác nhau được “quảng cáo” là detox, ví dụ như:
- Sử dụng các loại thảo mộc và gia vị
- Uống một số loại nước ép
- Giảm calo trong chế độ ăn
- Tắm hơi (sauna)
- Sử dụng một số thực phẩm bổ sung trong chế độ ăn
- Chỉ ăn một số loại thực phẩm nhất định nào đó
- Tránh tiếp xúc với một số chất độc hại trong môi trường xung quanh
Bất kỳ ai cũng có thể dễ dàng tìm thấy các công thức detox trên mạng được giới thiệu có nhiều tác dụng thần kỳ cho cơ thể, nhưng thường chỉ nói chung chung mà không nói rõ phương pháp đó loại bỏ được loại độc tố nào, và cơ chế của nó ra sao. Những lời quảng cáo cũng ít khi đưa ra bằng chứng thực tế cho thấy sản phẩm đó có tác dụng, có thể là do chưa có nhiều nghiên cứu về detox nói chung.
Cơ thể chúng ta đã có sẵn khả năng thải độc
Theo các chuyên gia y tế, quá trình detox yêu cầu ăn kiêng quá nghiêm ngặt có thể gây hại nhiều hơn lợi. Thay vì vậy, mọi người nên ăn uống cân bằng đầy đủ các loại thực phẩm lành mạnh, và điều quan trọng là cơ thể chúng ta đã có sẵn khả năng loại bỏ các chất độc hại. Các cơ quan trong cơ thể có chức năng thải độc tự nhiên là:
- Thận: lọc máu và loại bỏ các chất độc hại qua nước tiểu.
- Gan: chuyển hóa các chất dinh dưỡng từ thức ăn và chuyển hóa các chất độc để thận đào thải dễ hơn.
- Phổi: loại bỏ các chất độc trong hơi thở.
- Ruột già: co bóp để tống các chất thải ra ngoài.
Để hỗ trợ các cơ quan nêu trên thực hiện chức năng giải độc, chúng ta cần duy trì lối sống lành mạnh bằng những biện pháp như:
- Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng với nhiều chất xơ, rau củ quả, protein nạc
- Tập thể lực cường độ trung bình khoảng 150 phút mỗi tuần
- Ngủ đủ giấc
- Không hút thuốc lá
- Hạn chế uống rượu bia
- Uống đủ nước
Nước detox có thể gây hại nếu uống quá nhiều
Các chế độ detox thường yêu cầu uống nước ép rau củ quả với lượng lớn trong nhiều ngày liền. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, uống quá nhiều nước có thể làm giảm nồng độ các ion trong máu, đặc biệt là natri. Hạ natri máu khiến cho các tế bào bị sưng phù và có thể gây ra các triệu chứng như:
- Buồn nôn, nôn ói
- Đau đầu
- Lú lẫn
- Mệt mỏi
- Cơ bắp bị chuột rút
- Co giật
- Hôn mê
Các triệu chứng có thể chỉ biểu hiện nhẹ nhưng nhanh chóng trở nặng và đe dọa tính mạng, cần trợ giúp y tế. Uống quá nhiều nước và ăn kiêng quá nghiêm ngặt cũng có thể gây mất cân bằng các chất điện giải nói chung.
Ăn kiêng detox
Một số chế độ ăn kiêng detox yêu cầu phải nhịn ăn, chỉ uống nước trái cây trong vài ngày để hạn chế nạp calo và để cơ thể có thời gian đào thải các chất độc qua đường tiêu hóa. Các chuyên gia dinh dưỡng hầu hết đều phản đối cách làm này.
Tuy nhiên cũng có nhiều công thức detox áp dụng phương pháp nhịn ăn gián đoạn (intermittent fasting), trong đó hạn chế calo và bổ sung các chất dinh dưỡng. Không giống như các hình thức detox khác, nhịn ăn gián đoạn đã được nghiên cứu và có nhiều bằng chứng cho thấy phương pháp này đem lại một số lợi ích như giảm cân. Nhịn ăn gián đoạn có thể giúp thay đổi quá trình chuyển hóa của cơ thể, sử dụng ceton từ chất béo để làm năng lượng thay vì glucose, do đó giảm mỡ nhiều hơn.
Một bản đánh giá năm 2017 so sánh các chế độ ăn kiêng khác nhau nhận thấy rằng chúng có thể giúp giảm cân trong thời gian đầu, nhưng về lâu dài thì cũng không tác dụng nhiều. Lý do là vì bạn có thể tăng cân trở lại nếu tiếp tục duy trì các thói quen ăn uống thông thường, nạp nhiều calo hơn so với việc hạn chế calo của ăn kiêng.
Mặt khác, không có chế độ ăn nào phù hợp với tất cả mọi cơ thể, mà mỗi người phải trao đổi với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng chế độ ăn lý tưởng cho bản thân mình.
Detox có thực sự cần thiết?
Nhiều người cho rằng detox giúp loại bỏ độc tố trong cơ thể, giúp giảm cân giữ dáng, giảm viêm, và nhiều tác dụng khác. Đúng là các loại nước detox chứa ít calo có thể giúp giảm cân, nhưng rất ít nghiên cứu ủng hộ sử dụng chúng.
Thay vì dùng các sản phẩm detox, chỉ cần các cơ quan trong cơ thể khỏe mạnh và hoạt động bình thường là có thể loại bỏ các chất độc hại, vì vậy cách thải độc tốt nhất là giữ cho cơ thể luôn khỏe mạnh.
Thực tế rất nhiều người còn không hiểu rõ “độc tố” là gì, chứ đừng nói đến việc làm thế nào để loại bỏ độc tố ra khỏi cơ thể. Do đó nhiều người áp dụng cách “detox” như sử dụng các sản phẩm có chứa chất nhuận tràng hoặc hạn chế calo nghiêm ngặt trong chế độ ăn, những cách đó vừa không có tác dụng mà còn tiềm ẩn nguy cơ gây hại sức khỏe.
Các chuyên gia khuyên rằng cách detox đơn giản nhất là tránh tiếp xúc với các chất độc mà ai cũng biết như thuốc lá và rượu bia, đồng thời duy trì chế độ ăn uống cân bằng và vận động thường xuyên, ngủ đủ giấc và uống đủ nước. Những cách này giúp hỗ trợ các cơ quan thải độc của cơ thể, thay vì chỉ ăn kiêng không có lợi về lâu dài mà còn có thể gây hại.
Chế độ ăn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần
Thực phẩm chúng ta ăn vào có thể ảnh hưởng đến tinh thần. Theo Hiệp hội Tâm lý Mỹ, ngày càng có nhiều nghiên cứu cho thấy dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe tâm thần.
Một nghiên cứu năm 2020 cho thấy chế độ ăn uống khác nhau có thể ảnh hưởng đến tâm trạng của con người, đặc biệt là chế độ ăn Địa Trung Hải nhiều thực phẩm tự nhiên giúp tinh thần được cải thiện tốt hơn so với chế độ ăn phương Tây sử dụng nhiều thực phẩm đã qua chế biến. Thực phẩm có thể ảnh hưởng đến lượng đường trong máu, hệ vi sinh đường ruột và hệ miễn dịch của cơ thể, tất cả chúng đều có thể ảnh hưởng đến tâm trạng.
Tổng kết
Detox không phải là quá cần thiết đối với cơ thể, vì chúng ta đã có sẵn các cơ quan giúp loại bỏ các chất độc hại một cách tự nhiên. Cách thải độc tốt nhất là duy trì lối sống lành mạnh, ăn uống đa dạng và cân bằng các loại thực phẩm, tập thể dục thường xuyên, không hút thuốc và hạn chế rượu bia.
Nếu mục tiêu của bạn là giảm cân thì một số chế độ ăn kiêng detox có thể đem lại kết quả ban đầu, nhưng nếu không duy trì lâu dài thì có thể sẽ tăng cân trở lại sau khi ngừng detox. Trước khi áp dụng bất kỳ thay đổi nào trong lối sống, hãy hỏi ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để lập kế hoạch tốt nhất cho bản thân mình.
Hãy theo dõi Kinhnghiem360.edu.vn để cập nhật nhiều thông tin bổ ích nhé!
