Rối loạn nhân cách chống đối xã hội (ASPD) là một tình trạng sức khỏe tâm thần. Những người bị ASPD có thể không hiểu cách cư xử với người khác. Hành vi của họ thường thiếu tôn trọng, thích lôi kéo hoặc liều lĩnh. Điều trị ASPD có thể bao gồm thuốc hoặc liệu pháp tâm lý.
Rối loạn nhân cách chống đối xã hội (ASPD) là gì?
Rối loạn nhân cách chống xã hội (ASPD) là một tình trạng sức khỏe tâm thần. Những người bị ASPD thể hiện sự thiếu tôn trọng đối với người khác. Họ không tuân theo các chuẩn mực hoặc quy tắc được xã hội chấp nhận. Những người bị ASPD có thể vi phạm pháp luật hoặc gây tổn hại về thể chất hoặc tinh thần cho những người xung quanh họ. Họ có thể coi thường hậu quả hoặc từ chối chịu trách nhiệm về hành động của mình.
ASPD là một trong nhiều chứng rối loạn nhân cách. Rối loạn nhân cách ảnh hưởng đến cách một người nào đó suy nghĩ hoặc hành xử.
Nguyên nhân gây ra chứng rối loạn nhân cách chống đối xã hội (ASPD)
Không có nguyên nhân đơn lẻ nào gây ra ASPD, nhưng các yếu tố sau có thể làm tăng nguy cơ phát triển chứng rối loạn này của một người:
- Sinh học: Những người bị ASPD có thể có mức serotonin bất thường. Serotonin là một chất hóa học trong não điều chỉnh tâm trạng và cảm giác hạnh phúc của chúng ta.
- Môi trường: Chấn thương hoặc bị lạm dụng khi còn nhỏ làm tăng nguy cơ phát triển ASPD trong cuộc sống sau này.
- Di truyền: Có thể có một số yếu tố di truyền khiến một số cá nhân mắc phải ASPD. Tuy nhiên, không có một yếu tố di truyền nào được cho là nguyên nhân gây ra tình trạng này.
- Lối sống: Khoảng một nửa số người bị ASPD cũng có vấn đề với việc lạm dụng ma túy hoặc rượu.
- Giới tính: Đàn ông có nhiều khả năng phát triển ASPD hơn phụ nữ.
Rối loạn nhân cách chống đối xã hội (ASPD) phát triển ở độ tuổi nào?
Các đặc điểm của ASPD thường phát triển trong giai đoạn cuối thời thơ ấu hoặc những năm đầu thiếu niên. Trước 18 tuổi, tình trạng này được chẩn đoán là rối loạn hành vi. Trẻ mắc chứng rối loạn ứng xử có thể nói dối, ăn cắp, phớt lờ các quy tắc hoặc bắt nạt những trẻ khác.
Đôi khi cha mẹ hoặc những người giám hộ bỏ sót các dấu hiệu của rối loạn hành vi. Các dấu hiệu có thể trùng lặp với các tình trạng khác như rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), trầm cảm hoặc rối loạn chống đối.
Khi trẻ được chẩn đoán và điều trị sớm, tình trạng bệnh có thể không tiếp tục đến tuổi trưởng thành. Nếu hành vi vẫn tiếp tục, dựa vào chẩn đoán có thể trở thành rối loạn nhân cách chống đối xã hội ở tuổi 18.
Dấu hiệu và triệu chứng của rối loạn nhân cách chống đối xã hội (ASPD)
Những người bị rối loạn nhân cách chống đối xã hội có thể:
- Hung hăng, thích bạo lực.
- Cư xử một cách thiếu tôn trọng.
- Đổ lỗi cho người khác về vấn đề của họ.
- Phá luật.
- Hủy hoại tài sản.
- Thao túng hoặc lừa dối người khác.
- Không tỏ ra hối hận vì những hành động gây tổn thương.
Nếu bạn hoặc ai đó bạn biết có bất kỳ triệu chứng nào sau đây, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức:
- Thay đổi tâm trạng cực kỳ nghiêm trọng.
- Tự hại mình.
- Ý nghĩ tự tử.
- Hành vi bạo lực.
Xét nghiệm và chẩn đoán chứng rối loạn nhân cách chống đối xã hội (ASPD)
Không có xét nghiệm máu hoặc xét nghiệm hình ảnh nào có thể chẩn đoán ASPD. Bác sĩ sẽ xem xét tiền sử sức khỏe của bạn, thực hiện khám sức khỏe và đánh giá các triệu chứng của bạn. Bạn có thể tìm gặp các bác sĩ chuyên khoa về các rối loạn sức khỏe tâm thần, họ sẽ đánh giá hành vi của bạn để chẩn đoán. Một vài chẩn đoán có thể gặp:
- Không quan tâm đến quyền lợi của người khác.
- Hành động bốc đồng không quan tâm đến hậu quả.
- Hành động thiếu trách nhiệm hoặc liều lĩnh.
Chẩn đoán phân biệt là gì?
Chẩn đoán phân biệt có nghĩa là phân biệt giữa một số tình trạng sức khỏe với các triệu chứng tương tự. Một số rối loạn nhất định có thể có các triệu chứng giống ASPD, vì vậy điều quan trọng là bác sĩ của bạn phải đưa ra chẩn đoán chính xác. Những rối loạn này bao gồm:
- Rối loạn nhân cách ranh giới, hoặc tâm trạng không ổn định và hành vi lôi kéo.
- Rối loạn nhân cách tự ái, hoặc cảm giác tự trọng quá mức.
- Rối loạn lạm dụng chất, hoặc nghiện ma túy hoặc rượu.
Điều trị rối loạn nhân cách chống đối xã hội (ASPD)
Không có phương pháp điều trị cụ thể nào cho ASPD. Tuy nhiên, các liệu pháp như thuốc hoặc liệu pháp tâm lý có thể giúp kiểm soát các hành vi cụ thể. Các nghiên cứu cho thấy các triệu chứng của ASPD tồi tệ nhất ở độ tuổi từ 24 đến 44, sau đó có xu hướng cải thiện sau 45 tuổi.
Việc điều trị đúng cách có thể giúp bạn điều chỉnh hành vi của mình và giảm bớt tác hại cho những người xung quanh. Duy trì các mối quan hệ lành mạnh và có một hệ thống y tế hỗ trợ là những yếu tố chính trong việc quản lý ASPD lâu dài.
Có thuốc điều trị chứng rối loạn nhân cách chống đối xã hội (ASPD) không?
Thuốc thường chỉ giúp ích cho những người hung hăng, trầm cảm hoặc tâm trạng thất thường cùng với ASPD. Bác sĩ của bạn có thể đề nghị:
- Thuốc chống trầm cảm, có thể điều chỉnh mức serotonin trong não của bạn. Ví dụ bao gồm sertraline và fluoxetine.
- Thuốc chống loạn thần, có thể kiểm soát hành vi bạo lực hoặc gây hấn. Ví dụ bao gồm risperidone và quetiapine.
- Thuốc ổn định tâm trạng, giúp kiểm soát những thay đổi nghiêm trọng trong tâm trạng hoặc hành vi. Ví dụ bao gồm lithium và carbamazepine.
Liệu pháp tâm lý có thể giúp gì cho chứng rối loạn nhân cách chống đối xã hội (ASPD)?
Liệu pháp nhận thức hành vi là một loại hình tư vấn tập trung vào việc thay đổi suy nghĩ và hành vi của một người. Liệu pháp điều trị ASPD có thể giúp mọi người suy nghĩ về cách hành vi của họ ảnh hưởng đến người khác. Người bị ASPD có thể được hưởng lợi từ liệu pháp cá nhân, liệu pháp nhóm hoặc liệu pháp gia đình.
ASPD khiến mọi người hành động mà không suy nghĩ về việc họ đang ảnh hưởng đến người khác như thế nào. Một người nào đó bị ASPD có thể phá vỡ các quy tắc hoặc luật pháp. Họ thường không tỏ ra hối hận và không chịu trách nhiệm.
Liệu pháp tâm lý và một số loại thuốc có thể giúp ích cho những người bị ASPD. Với việc điều trị, họ có thể kiểm soát được suy nghĩ và hành vi của mình. Các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe, chẳng hạn như bác sĩ tâm thần và nhà tâm lý học, đánh giá kỹ lưỡng để chẩn đoán ASPD. Họ có thể giới thiệu kế hoạch điều trị phù hợp.
- 25 tựa phim về đề tài đa nhân cách hay nhất mọi thời đại
Nhớ theo dõi Kinhnghiem360.edu.vn thường xuyên để không bỏ lỡ những thông tin hữu ích nhé!
