Chế độ ăn thuần chay ngày càng phổ biến và được nhiều người quan tâm. Nó không chỉ là một cách sống, mà còn là một cách ăn uống có nhiều ích lợi cho sức khỏe và môi trường. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về chế độ ăn thuần chay, từ định nghĩa đến các loại thực phẩm, lợi ích, hạn chế, và cuối cùng là câu hỏi: nên ăn thuần chay hay ăn mặn.
Định nghĩa: Chế độ ăn thuần chay là gì?
Chế độ ăn thuần chay là một phong cách ăn uống mà người ăn hoàn toàn loại trừ thịt và các sản phẩm động vật khác khỏi chế độ ăn hàng ngày. Thay vào đó, họ dựa vào thực phẩm từ nguồn thực vật như rau, quả, hạt, củ, và các sản phẩm chế biến từ chúng.
Ở Việt Nam, một số người chưa phân biệt được sự khác biệt của ăn chay, ăn thuần chay và ăn chay trường. Kinhnghiem360.edu.vn sẽ gói gọn lại trong 3 ghi chú để bạn phân biệt được:
- Ăn chay – Vegetarian: là khái niệm bao quát nhất, miễn không ăn thức ăn từ động vật thì tức là ăn chay. Đa số người Việt nếu có ăn chay sẽ lựa chọn ăn chay vào ngày đầu tháng và ngày rằm. Ăn chay ở đây có thể bao gồm việc sử dụng trứng, sữa, mật ong.
- Ăn thuần chay (ăn chay hoàn toàn) – Vegan: đây là chế độ ăn chay nghiêm ngặt nhất. Người ăn thuần chay sẽ kiêng các loại thịt động vật và cả sản phẩm từ động vật, tức là không dùng trứng, sữa hay mật ong. Thậm chí, người theo chế độ Vegan này còn tránh các sản phẩm có liên quan đến sử dụng động vật như hàng hóa da, len, lụa, sáp ong,…
Ở hai chế độ trên, nếu không theo tôn giáo hay khuôn khổ nào thì việc ăn chay sẽ không bị ràng buộc bởi thời gian mà tùy theo sở thích, nhu cầu và mục tiêu mà mỗi người sẽ có lịch trình chọn bữa ăn chay khác nhau. Và ngược lại, ta sẽ có chế độ ăn chay trường.
- Ăn chay trường: ăn chay theo một khoảng thời gian hoặc cả đời, phải có kế hoạch ăn phù hợp và lâu dài vì đây là chế độ khắc nghiệt. Tất cả món ăn đều phải xuất phát từ thực vật, hạt, ngũ cốc. Á hậu 2 Hoa hậu Việt Nam 2023 – đại diện Việt Nam tại Miss Intercontinental 2023 sắp tới chính là một ví dụ mẫu cho một người ăn chay trường.
Các loại thực phẩm thuần chay
Các thực phẩm thuần chay phong phú và đa dạng, bao gồm:
- Rau: Rau xanh như cải bó xôi.
- Quả: Như táo, lê, cam, và dứa.
- Hạt và củ: Bao gồm lúa mạch, hạt óc chó, lạc, đậu hũ, và các loại củ như khoai tây.
- Sản phẩm từ đậu nành: Như đậu hũ, sữa đậu nành, và tempeh.
- Ngũ cốc nguyên hạt: Bao gồm lúa mạch, gạo lứt.
- Sản phẩm chế biến từ cây cỏ: Như bánh mì, nước mỳ, và thức ăn chay tự nhiên.
Lợi ích của chế độ ăn thuần chay
- Sức khỏe tim mạch: Chế độ ăn thuần chay thường đi đôi với giảm tiêu thụ chất béo bão hòa và cholesterol, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và bệnh về huyết áp.
- Kiểm soát cân nặng: Với tính chất ít calo và giàu chất xơ của nhiều loại thực phẩm thuần chay, người ăn thuần chay thường dễ duy trì cân nặng hoặc giảm cân nếu cần thiết.
- Sức khỏe tốt hơn: Ăn thuần chay thường liên quan đến giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2.
- Bảo vệ môi trường: Giảm tiêu thụ thịt và sản phẩm động vật giúp giảm tác động tiêu cực đối với môi trường như giảm khí nhà kính và tối ưu hóa sử dụng tài nguyên thiên nhiên.
Hạn chế của việc ăn thuần chay
- Thiếu dưỡng chất: Chế độ ăn thuần chay có thể thiếu một số dưỡng chất quan trọng như vitamin B12, sắt, canxi, và protein. Do đó người ăn thuần chay phải chú ý bổ sung những chất này vào chế độ ăn uống.
- Khó đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ: Ăn thuần chay yêu cầu sự kiên nhẫn và kiến thức về dinh dưỡng để đảm bảo đủ dưỡng chất cần thiết từ các nguồn thực phẩm thực vật.
- Hạn chế chọn thực phẩm: Một số vùng có thể hạn chế về sự lựa chọn thực phẩm thuần chay, làm cho việc duy trì chế độ ăn này trở nên khó khăn hơn.
- Thay đổi thói quen ăn uống: Chuyển từ chế độ ăn mặn sang chế độ ăn thuần chay đòi hỏi sự thay đổi lớn trong thói quen ăn uống và cách nấu ăn.
Chế độ ăn thuần chay là một phong cách ăn uống đầy ý nghĩa và tiềm năng mang lại lợi ích cho sức khỏe cá nhân và môi trường. Tuy nhiên, nó cũng đòi hỏi sự hiểu biết về dinh dưỡng và sự cam kết để duy trì. Quyết định ăn thuần chay hay ăn mặn cuối cùng nằm trong tay bạn, và nó phản ánh giá trị và mục tiêu riêng của cuộc sống của bạn.
