Xu hướng ăn chay ngày càng phổ biến dẫn đến nhiều loại “thịt” được làm từ nguyên liệu thực vật được gọi là thịt giả hay thịt chay dùng để thay thế cho thịt thật. Nhiều người cho rằng các loại thịt chay và thịt giả này có hương vị giống như thịt thật mà lại tốt cho sức khỏe hơn. Vậy điều đó có đúng không? Hãy cùng tìm hiểu nhé!
Các loại thịt chay được làm từ thực vật đã trở thành xu hướng phổ biến và có mặt ở khắp nơi, từ nhà hàng sang trọng cho tới quầy fastfood. Các chuyên gia trong lĩnh vực này dự đoán thị trường sẽ còn phát triển mạnh trong tương lai và được nâng cao cả về hình thức và chất lượng để thịt giả ngày càng giống thịt thật hơn.
Thịt chay được làm bằng gì?
Thịt chay thực chất là những nguyên liệu thực vật được chế biến theo cách đặc biệt để giống với thịt thật về kết cấu, hình dạng và mùi vị, do đó hấp dẫn những người muốn ăn kiêng và giảm tiêu thụ các sản phẩm từ động vật nhưng vẫn có được cảm giác như ăn thịt thật.
Một số nguyên liệu thực vật thường dùng để làm ra thịt chay trong nhà máy công nghiệp là:
- Protein đậu nành
- Protein gạo
- Protein khoai tây
- Bột khoai tây
- Bột mì
- Vụn bánh mì
- Gluten lúa mì
- Chiết xuất táo
- Dầu dừa
- Dầu hướng dương
- Dầu hạt cải
- Men khô
- Bơ ca cao
- Methylcellulose
- Chiết xuất nấm men
- Dextrose nuôi cấy
- Tinh bột thực phẩm đã được biến đổi
- Leghemoglobin từ đậu nành
Ngoài ra, vì thực vật thường thiếu các vitamin và chất khoáng có trong thịt động vật nên các nhà sản xuất thường bổ sung thêm để cung cấp đầy đủ dưỡng chất, ví dụ như:
- Tocopherol hỗn hợp (chất chống oxy hóa)
- Kẽm gluconat
- Thiamine hydrochloride (vitamin B1)
- Niacin
- Pyridoxine hydrochloride (vitamin B6)
- Riboflavin (vitamin B2)
- Vitamin B12
Thịt chay có lợi ích gì cho sức khỏe?
Giúp mọi người ăn nhiều thực phẩm thực vật hơn
Chế độ ăn nhiều thực vật đã được chứng minh là mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, trong đó có giảm nguy cơ mắc bệnh tim, huyết áp cao, tiểu đường, bệnh về đường tiêu hóa, ung thư đại tràng, ung thư vú và béo phì.
Tuy nhiên điều quan trọng cần lưu ý là rất nhiều lợi ích trong số đó đến từ thực phẩm toàn phần, tức là các nguyên liệu chưa qua chế biến như rau củ quả tươi và các loại hạt còn nguyên. Trong khi đó quá trình làm ra thịt chay đã khiến các nguyên liệu bị thay đổi rất nhiều so với dạng ban đầu.
Chứa đậu nành tốt cho tim mạch
Một bản phân tích được đăng trên Tạp chí của Hội Tim Mỹ vào tháng 6/2019 cho thấy protein đậu nành có tác dụng giảm cholesterol. Một nghiên cứu khác được đăng trên tạp chí Circulation vào tháng 4/2019 cho thấy: dùng protein thực vật thay cho thịt đỏ có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim.
Giúp giảm tình trạng kháng thuốc kháng sinh do chăn nuôi động vật
Một vấn đề nghiêm trọng của ngành chăn nuôi hiện nay là sử dụng thuốc kháng sinh quá nhiều để thúc đẩy tăng trưởng của động vật, có thể làm xuất hiện vi khuẩn kháng thuốc. Nếu con người ăn phải thực phẩm có chứa các vi khuẩn này sẽ có nguy cơ bị bệnh do nhiễm trùng mà thuốc kháng sinh không thể chữa được. Tổ chức Y tế Thế giới đã gọi đây là “tình trạng khẩn cấp về sức khỏe toàn cầu”.
Thịt chay có nhiều chất xơ và ít cholesterol hơn thịt đỏ bình thường
Khảo sát của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) cho thấy một số hãng bánh mì kẹp thịt chay không chứa cholesterol, trong khi 90% bánh mì kẹp thịt bò nạc bình thường có chứa khoảng 88 gam cholesterol. Cholesterol cao có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Cũng theo USDA, một số loại bánh mì kẹp thịt giả có chứa khoảng 2-3 g chất xơ, trong khi bánh mì kẹp thịt bò bình thường hoàn toàn không có. Chất xơ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, từ tránh thừa cân cho đến giảm cholesterol.
Thịt chay có ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe không?
Chứa nhiều chất béo bão hòa
Một trong những lý do khiến mọi người dùng thịt giả là vì cho rằng chúng chứa ít chất béo hơn thịt thật nên tốt cho tim mạch hơn. Ăn quá nhiều chất béo bão hòa có thể làm tăng cholesterol trong máu, tăng nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ. Các nghiên cứu cho thấy rằng ăn nhiều thịt đã qua chế biến, thịt đỏ chưa qua chế biến và thịt gia cầm có liên quan với tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Tuy nhiên theo khảo sát của USDA, lượng chất béo bão hòa trong một số thương hiệu bánh mì kẹp thịt giả hầu như không khác biệt so với thịt thật. Các chuyên gia khuyến cáo: nếu bạn muốn ăn kiêng để giảm lượng chất béo bão hòa thì chọn những chiếc bánh này cũng không có lợi hơn so với bánh mì kẹp thịt bình thường. Thay vào đó, bạn nên chọn bánh mì kẹp thịt gà hoặc bánh chay truyền thống sẽ tốt hơn vì chúng có ít chất béo bão hòa hơn.
Nhưng cũng cần lưu ý rằng bánh mì chay truyền thống thường chứa ít calo và ít protein hơn nên bạn sẽ nhanh đói hơn.
Các nguyên liệu đã qua chế biến
Các nguyên liệu thực vật phải trải qua rất nhiều quá trình xử lý và chế biến để trở thành thịt giả. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyên rằng nên hạn chế thực phẩm đã qua chế biến vì chúng thường được bổ sung thêm nhiều thành phần không tốt cho sức khỏe như chất bảo quản, chất làm ngọt và dầu mỡ. Ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn cũng tức là bạn đang nạp quá nhiều natri, đường và chất béo không tốt vào cơ thể mình.
Chứa nhiều muối natri
Khảo sát của USDA cho thấy bánh mì kẹp thịt giả chứa lượng muối natri gấp nhiều lần so với thịt gà tây nạc và thịt bò nạc bình thường. Ăn quá nhiều muối về lâu dài có thể làm tăng nguy cơ huyết áp cao, đau tim và đột quỵ.
Như vậy thực tế đã cho thấy thịt chay và thịt giả không hẳn là tốt cho sức khỏe như những lời quảng cáo, do cách chế biến và bổ sung thêm nhiều thành phần không lành mạnh.
Thịt giả có thực sự tốt cho môi trường hơn thịt thật?
Một điều đã được khoa học công nhận là giảm thịt động vật có thể giúp giảm lượng khí thải carbon và bảo vệ môi trường bền vững, vì quá trình chăn nuôi động vật và sản xuất thịt tốn rất nhiều tài nguyên môi trường.
Nhưng cho dù thực vật ít gây hại cho môi trường hơn thì quá trình sản xuất thực phẩm từ chúng vẫn có thể ảnh hưởng tiêu cực. Một bài báo của New York Times đã so sánh: một công ty sản xuất thịt chay nổi tiếng tại Mỹ có ảnh hưởng tới môi trường tương đương với hãng chế biến thịt gà, thịt bò và thịt lợn lớn thứ 2 trên thế giới. Tuy nhiên cần có thêm số liệu về lượng khí nhà kính do công ty này thải ra để đánh giá chính xác hơn.
Khi nào nên dùng thịt chay thay cho thịt thật?
Mặc dù có nhiều vấn đề như đã nêu nhưng thịt chay vẫn có ích trong những tình huống mà bạn không thể nấu ăn tại nhà, ví dụ như khi đang lái xe trên đường. Ngoài ra nếu bạn là người ăn chay trường thì các loại thịt giả có thể là lựa chọn tốt nhất vì rất ít nhà hàng fastfood có chuẩn bị những món chay.
Nhưng nếu bạn có thể ăn thịt thoải mái thì nên chọn thịt gà vì nó chứa nhiều protein và ít chất béo hơn so với các loại thịt khác.
Tóm lại: Có nên dùng thịt chay và thịt giả không?
Không thể phủ nhận các loại thịt làm từ thực vật có nhiều lợi ích như giúp chúng ta giảm ăn thịt động vật, từ đó có thể làm giảm nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe và giảm lượng khí thải carbon ra môi trường. Tuy nhiên chúng không hoàn toàn tốt cho sức khỏe vì đã trải qua chế biến và chứa nhiều nguyên liệu không lành mạnh như chất béo bão hòa và muối natri.
Hãy theo dõi Kinhnghiem360.edu.vn để cập nhật nhiều thông tin bổ ích nhé!
